GROTE KERK BEVERWIJK
BOUWHISTORISCH ONDERZOEK EN HERBESTEMMING
Oudste monument van Beverwijk
De Grote Kerk van Beverwijk is het oudst bewaard gebleven gebouw van Beverwijk. Het onderzoek naar de geschiedenis van de locatie wijst uit dat de kerk gebouwd is op de plaats waar Beverwijk is ontstaan. De woonkern rond de kerk op de geest Hofland heette Agathenkyreca. Een andere kern nabij het Wijckermeer heette Wijc. In de dertiende eeuw is dit samengetrokken tot de huidige naam Beverwijk.
Tot het einde van de Spaanse overheersing deed de Grote Kerk dienst als katholieke kerk, die was gewijd aan de Heilige Agatha. Men sprak toen ook van de Sint Agathakerk. In 1575 werd de kerk gesloten, in 1576 door Spanjaarden en/of Geuzen grotendeels verwoest. In de periode tussen 1592 en 1648 is de kerk in fasen hersteld. De kerk bezit nog veel bouwhistorisch materiaal uit de katholieke periode. Ook de laatgotische bouwstijl en hoofdstructuur dateert nog uit die tijd. Dit wijst uit dat na de verwoesting nog veel delen overeind stonden.
In de zeventiende en achttiende eeuw was er sprake van grote economische bloei door de komst van Amsterdamse kooplieden. Veel waren, naast lid van een eigen gemeenschap in Amsterdam, ook lid van de Gereformeerde gemeenschap van Beverwijk. Na de oprichting van buitenplaatsen in het gebied Midden-Kennemerland brachten de kooplieden met de gehele familie en personeel de zomers hier door om de stinkende stad Amsterdam te ontvluchten. De nog aanwezige pracht en praal in de kerk herinneren aan deze periode.
Een houtgesneden beeld van Maria met kind Jezus op maansikkel uit de Katholieke periode is bewaard gebleven en bevindt zich nu in de Sint Agathakerk, gebouwd in 1924 aan de Breestraat.
Gedurende de negentiende en twintigste eeuw heeft de Grote kerk vooral veel restauraties ondergaan. Hierbij zijn eerdere verminkingen hersteld en delen vernieuwd. Met name door vernieuwing van grote delen metselwerk zijn bouwsporen in de gevel verloren gegaan. Toch is aan de hand van het gebouw en de voorhanden zijnde informatie veel te reconstrueren.
Opdrachtgever: Protestantse Gemeente Beverwijk
Uitvoering: Studio Architectura i.s.m. Koning Architect BNA
Realisatie: 2020